ul. Borelowskiego-Lelewela

Ufortyfikowanie miasta w XIX w. i przepisy z tym związane nakładane przez C.K. Armię na miasto Kraków powodowały, że na początku XX w. było to miasto o największej gęstości zaludnienia w całych Austro-Węgrzech, dochodziła ona do horrendalnej wręcz liczby 15 tys. ludzi na km². Spowodowało to konieczność rozbudowy miasta, ściśniętego dotychczas wewnątrz pierwszego obszaru warownego, czyli do dzisiejszych alei. Gwałtownej rozbudowie podlegały także Półwsie Zwierzynieckie, w których, po włączeniu w obręb wielkiego Krakowa w 1910 r., jak grzyby po deszczu zaczęły powstawać nowe kamienice.

Wiele nowych kamienic powstało przy istniejącej już ulicy Marcina Borelowskiego-Lelewela. Działali tu wtedy tacy architekci jak np. Aleksander Biborski, miłośnik dziewiętnastowiecznego eklektyzmu, który zaprojektował kamienice nr 7 i 9. Część kamienic przy ulicy jest jednak dziełami kolejnej epoki, powstałymi w latach 30. z rąk budowniczych następnego pokolenia. Modernistyczne kamienice projektowali m.in. architekt wyznania mojżeszowego Izydor Golberger, który zaplanował kamienicę nr 4, czy twórca kamienic nr 17 i 19 Franciszek Mączyński znany ze stworzenia takich projektów jak Dom pod Globusem, Śląskie Seminarium Duchowne w Krakowie, czy Kopiec Piłsudskiego.

Z tą ulicą wiąże się działalność jednego z najlepiej wspominanych osobistości Półwsia Zwierzynieckiego. W powstałej w roku 1909 kamienicy nr 6 zamieszkał lekarz Bolesław Komorowski. Urodził się i spędził młodość po drugiej stronie Wisły, na Dębnikach, ale reszta jego życia nierozerwalnie związana jest z Półwsiem Zwierzynieckim, ponieważ od 1892 r. pracował jako lekarz urzędowy w tej gminie. To tutaj dał się poznać jako człowiek serdeczny i przyjazny dla ludzi, a także niezwykle bezinteresowny, za co zyskał sympatię pacjentów. Działał charytatywnie, wspierając żłobki i fundacje, ale nie odmawiał nigdy swojej pomocy również najprostszym i najbiedniejszym mieszkańcom Półwsia.

Kamienica nr 6, w której żył i pracował Bolesław Komorowski

Komorowski, poza wspaniałą pracą społeczną był też człowiekiem bardzo mądrym, o czym świadczy chociażby jego wysoka skuteczność w pracy medycznej. Jeszcze jako młody człowiek w latach 1892-1893 napisał trzy artykuły do naukowych czasopism lekarskich – „Przeglądu lekarskiego” i „Gazety lekarskiej”. Wielki szacunek, którym go obdarzano, sprawił, że już rok po jego śmierci w roku 1937, rada miasta zdecydowała nazwać nową ulicę łączącą plac Na Stawach z ul. Kościuszki nazwiskiem popularnego medyka.  Dzięki zaangażowaniu córki Bolesława, Anny z Komorowskich Kownackiej, 6 listopada 1942 r. w tym budynku rozpoczęła się tajna działalność Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego, która trwała aż do końca wojny.

Bibliografia:
Zdjęcie 1. Zdjęcie ul. Lelewela w latach 60-tych.
Zabytki architektury i budownictwa w Polsce. Kraków, Warszawa 2007
http://web.archive.org/web/20160305120333/http://tygodniksalwatorski.icm.com.pl/print.php?sid=136