Kolejka wąskotorowa

Trasa pierwszej kolejki wąskotorowej, zbudowanej przez Austriaków prowadziła mniej więcej po obszarze dzisiejszej ul. Księcia Józefa, czyli po terenie raczej nie zagrażającym niszczeniu toru i służyła do połączenia z wojskowym obiektem Twierdzy Kraków, a mianowicie Fortem rozproszonym Krępak. Poza funkcją zaopatrzeniową kolejka umożliwiała zaopatrywanie małej prochowni (Munitionsraum) przy ulicy Księcia Józefa oraz mobilizacyjnego magazynu amunicyjnego zlokalizowanego w wykonanej w ostatnim okresie rozbudowy twierdzy Kawerny Krępak i drugiej o bliżej nieokreślonej lokalizacji. Dodatkowo kolejka służyła zlokalizowanemu na tzw. Skale wapiennikowi (którego torowisko zaznaczone jest nawet na mapach z końca XX wieku).

Kolejka na terenie wodociągów krakowskich to kontynuacja wojskowej kolejki fortecznej, której torowisko na Bielany biegło wzdłuż ul. Księcia Józefa, mniej więcej po linii chodnika po południowej stronie ulicy.  Kolejny etap po rozbiórce kolejki fortecznej to budowa torowiska kolejki turystycznej, harcerskiej na wzór pionierskich. Miało to miejsce w latach 1962-1963. Kursowała w 1964 r. z Salwatora po wale przeciwpowodziowym. Pozostałości stacji na Bielanach są nadal czytelne przy bielańskiej przystani. Zachował się peron i słupy reflektorów. Kolejkę zlikwidowano po 2 latach. Powodem było nadmierne oddziaływanie na kubaturę wałów przeciwpowodziowych i tym samym ich obniżanie. Oryginalny parowóz zdobi teraz ogródek przy przedszkolu na ul. Kopernika. Sieć torów na terenie wodociągów istniała jeszcze około 2000 r. Zachowała się historyczna lokomotywownia, przed którą jeszcze w 2003 r. piętrzyły się zardzewiałe koleby. Tor przecinał ul. Księcia Józefa w dwóch miejscach. W 1997 r. odbyła się na kolejce impreza pożegnalna. Kolejka wodociągów była obsługiwana przez dwie lokomotywki spalinowe. Jedna z nich zasila obecnie zbiory skansenu w Pionkach i to jest poczciwy Deutz, zaś druga jest eksponowana z kilkoma kolebami na terenie zakładu na Bielanach.

Materiał na podstawie Świat kolejek wąskotorowych